Aneksowanie umów o roboty budowlane jest powszechną praktyką wynikającą z dynamicznego charakteru realizacji inwestycji. Zmiany w zakresie prac czy warunkach finansowych mogą wynikać z różnorodnych przyczyn, a ich podstawy prawne znajdują się w przepisach Kodeksu cywilnego oraz ustawie Prawo zamówień publicznych (PZP). Dodatkowo, orzecznictwo sądowe dostarcza praktycznych wskazówek dotyczących dopuszczalności i zasadności takich zmian.
Najczęstsze przyczyny aneksowania umów obejmują m.in. zmiany warunków gruntowych i technicznych, błędy projektowe, niekorzystne warunki atmosferyczne, wzrost cen materiałów budowlanych oraz konieczność wykonania robót dodatkowych. W trakcie realizacji inwestycji mogą ujawnić się niezinwentaryzowane sieci czy odmienne warunki geologiczne, które wymagają zmiany technologii wykonania prac. Przepisy PZP (art. 455 ust. 1 pkt 4) przewidują możliwość modyfikacji umowy w przypadku okoliczności niemożliwych do przewidzenia przez zamawiającego.
Kolejną przyczyną są błędy projektowe, które mogą skutkować koniecznością korekty dokumentacji lub wykonania dodatkowych robót. Sąd Najwyższy (sygn. akt IV CSK 460/07) podkreśla, że takie zmiany muszą być zgodne z zasadami słuszności kontraktowej i wymagają zgody obu stron. Podobnie, niekorzystne warunki atmosferyczne mogą uzasadniać wydłużenie terminu realizacji poprzez aneks.
Istotnym czynnikiem wpływającym na konieczność renegocjacji umów jest również gwałtowny wzrost cen materiałów budowlanych. Art. 632 § 2 k.c. umożliwia sądową zmianę wynagrodzenia ryczałtowego, jeśli wykonanie zamówienia grozi wykonawcy rażącą stratą wskutek nieprzewidywalnych okoliczności. Dodatkowo, roboty dodatkowe nieujęte w pierwotnej specyfikacji mogą wymagać aneksowania umowy, przy czym orzecznictwo wskazuje, że ich rozliczenie powinno opierać się na kosztorysie lub ustalonych stawkach.
Podstawy prawne zmian w umowach o roboty budowlane określają art. 455 PZP oraz ogólne zasady prawa cywilnego. Przepisy te dopuszczają zmiany umowy, o ile nie modyfikują one jej ogólnego charakteru i nie przekraczają 50% wartości pierwotnej. Orzecznictwo sądowe wskazuje na konieczność zachowania równowagi między stronami i unikania jednostronnych decyzji naruszających zasady współżycia społecznego. Sąd Najwyższy (sygn. akt III CZP 41/09) uznał, że jednostronna zmiana warunków umowy przez inwestora bez zgody wykonawcy jest niedopuszczalna. Z kolei wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2007 r. (III CSK 366/06) podkreśla możliwość modyfikacji wynagrodzenia ryczałtowego w przypadku konieczności wykonania robót dodatkowych.
Wnioskiem płynącym z analizy przepisów oraz orzecznictwa jest to, że aneksowanie umów o roboty budowlane stanowi kluczowy mechanizm dostosowania ich treści do zmieniających się warunków realizacji inwestycji. Istotne jest precyzyjne określenie przesłanek i zakresu zmian już na etapie zawierania umowy oraz przestrzeganie formy pisemnej pod rygorem nieważności (art. 76 k.c.). Orzecznictwo wskazuje, że konieczne jest zachowanie równowagi kontraktowej i unikanie jednostronnych decyzji, które mogłyby naruszać zasady współżycia społecznego oraz słuszności kontraktowej.
MASZ PYTANIA LUB WĄTPLIWOŚCI? ZADZWOŃ LUB ZOSTAW SWÓJ NUMER!
+48 696 097 787
Oferujemy możliwość konsultacji on-line oraz porad prawnych przez internet, dostosowując się do Państwa potrzeb i preferencji.
Skontaktuj się z nami, aby wspólnie dobrać odpowiedni termin porady on-line, dostosowany do Państwa wymagań i wygody.
