Częstym pytaniem, zadawanym przez klientów zainteresowanych podważeniem umowy kredytowej, potocznie zwanej „frankową” jest pytanie o pozew. Jaki sąd jest właściwy do rozpoznania sprawy? Ile wynosi opłata? Co taki pozew powinien zawierać w swej treści oraz co należy do niego załączyć? Innymi słowy: jak się przygotować do rozpoczęcia sprawy przeciwko Bankowi?
Aby podjąć próbę udzielenia odpowiedzi na pytania z tej kategorii, podzielimy sobie zagadnienia na kilka kolejnych punktów, które pozwolą nam uporządkować tę z pozoru zawiłą kwestię.
I. Dokumenty
W pierwszej kolejności powinniśmy zgromadzić dokumenty potrzebne zarówno do prawidłowego sporządzenia pozwu, jak i wykazania naszych roszczeń przed sądem. Pośród nich najważniejsze to:
- umowa kredytu indeksowanego lub denominowanego do waluty obcej wraz z załącznikami oraz aneksami, które zawierane były z Bankiem już w czasie spłaty – jeśli nie dysponujemy egzemplarzami tych dokumentów, możemy zwrócić się do Banku o nadesłanie ich odpisów;
- regulamin do umowy kredytowej, obowiązujący w dacie zawarcia umowy – to istotny dokument o charakterze ogólnym, który swą treścią uzupełnia postanowienia umowy o kwestie w niej wyraźnie nieuregulowane. Podobnie jak w przypadku umowy – jeśli nie dysponujemy własnym egzemplarzem regulaminu, możemy zwrócić się do Banku o jego nadesłanie;
- zaświadczenie o wysokości wypłaconego kredytu oraz spłaconych rat kredytowych – niezwykle istotny dokument tak dla potrzeb sporządzenia samego pozwu, jak i dochodzenia roszczeń w procesie sądowym. Aby go uzyskać, należy zwrócić się do Banku z wnioskiem o jego wystawienie i nadesłanie. Powinniśmy zadbać o to, by w naszym wniosku znalazły się co najmniej żądania, aby w zaświadczeniu znalazły się informacje o kwotach i terminach wypłaty kredytu lub jego transz (z podaniem wysokości kursu franka szwajcarskiego, zastosowanego do przeliczenia wypłaconej kwoty kredytu), kwotach i terminach dokonanych spłat poszczególnych rat kredytu (również ze wskazaniem wysokości kursu franka szwajcarskiego, zastosowanego do ich przeliczenia) z jednoczesnym podziałem na raty kapitałowe, raty odsetkowe, a także marży. Zaświadczenie powinno ponadto zawierać informacje o wysokości i zmianach oprocentowania kredytu w trakcie trwania umowy, a także salda kredytu wraz z jego zmianami.
II. Żądanie pozwu
Kiedy zgromadzimy już potrzebne nam dokumenty, możemy przystąpić do sprecyzowania żądań pozwu. Czego możemy się domagać? Dostępnych roszczeń jest kilka, a bieżące orzecznictwo sądowe dostarcza nam cennych wskazówek co do ich zasadności. Upraszczając kwestię do niezbędnego minimum – możemy domagać się zapłaty oraz ustalenia, że zawarta umowa jest nieważna. Powszechnie znane wśród osób, których dotyczy tematyka kredytów frankowych są pojęcia takie jak „unieważnienie” umowy lub „odwalutowanie / odfrankowienie” umowy. Nie są one do końca precyzyjne, tym niemniej odnoszą się do dwóch możliwych sposobów rozstrzygnięcia sprawy na korzyść frankowiczów. Jak mają się one do żądania zapłaty? Ujmując rzecz najprościej – są środkiem do celu w postaci zasądzenia zwrotu pieniędzy, zapłaconych w toku spłacania kredytu. Roszczeniem odrębnym od żądania zapłaty może być również samo ustalenie, że zawarta umowa kredytu frankowego jest nieważna. Najnowsze orzecznictwo potwierdza dopuszczalność sformułowania takiego żądania pozwu – możliwa jest także kumulacja roszczeń o zapłatę i o ustalenie, że umowa jest nieważna w jednym pozwie – innymi słowy, możemy się domagać jednocześnie zarówno jednego jak i drugiego rozstrzygnięcia w sprawie.
III. Wartość przedmiotu sporu
Musimy mieć świadomość, że sprawy o zapłatę lub ustalenie, że umowa o kredyt frankowy jest nieważna mają charakter spraw o roszczenia majątkowe, a zatem – zgodnie z przepisami procedury cywilnej – wymagają określenia w pozwie wartości przedmiotu sporu. Jest to suma pieniędzy, której zapłaty domagamy się od pozwanego lub wartość prawa majątkowego, o które toczy się sądowy spór. Dwie istotne uwagi: po pierwsze nie musimy domagać się zapłaty całości należnego nam świadczenia – dopuszczalne jest wniesienie pozwu o świadczenie częściowe (np. za określony okres spłaty kredytu). Pamiętać za to powinniśmy o terminach przedawnienia naszych roszczeń o zapłatę i uwzględnić ich bieg precyzując żądania zapłaty w pozwie. Po drugie: w przypadku zawarcia w pozwie żądania ustalenia, że umowa kredytu frankowego jest nieważna, wartością przedmiotu sporu powinna być wartość całej umowy (kwota udzielonego kredytu) w walucie polskiej.
IV. Opłata od pozwu
W przypadku spraw o prawa majątkowe zasadą jest, iż opłata od pozwu stanowi 5% wartości przedmiotu sporu w sprawie (z zastrzeżeniem roszczeń do kwoty 20.000 zł, gdzie opłata ta ma charakter częściowo zryczałtowany). W przypadku jednak spraw wynikających z czynności bankowych, od osoby będącej konsumentem lub osobą fizyczną prowadzącą gospodarstwo rodzinne, w stosunku do roszczeń o wartości przekraczającej kwotę w wysokości 20.000 zł pobiera się opłatę stałą w wysokości 1.000 zł. Ile więc wyniesie opłata od naszego pozwu? Odpowiedzieć można: to zależy od wartości przedmiotu sporu, jednakże nie więcej niż 1.000 zł.
V. Sąd właściwy do rozpoznania sprawy
Ustalając właściwy sąd, do którego powinniśmy skierować nasz pozew, powinniśmy pamiętać, że rozróżnia się właściwość rzeczową i miejscową sądów. Właściwość rzeczowa zaś zależeć będzie od wartości przedmiotu sporu, którą określiliśmy już w naszym pozwie. Dla spraw, w których wartość ta przekroczy kwotę 75.000 zł właściwy będzie sąd okręgowy, zaś dla spraw o wartości przedmiotu sporu niższej lub równej tej kwocie właściwy będzie sąd rejonowy. Odnośnie zaś do właściwości miejscowej, mamy możliwość określić ją wedle własnego wyboru: albo na podstawie miejsca siedziby głównej pozwanego (czyli banku), albo według miejsca naszego zamieszkania, albowiem zgodnie z procedurą cywilną, powództwo o roszczenie wynikające z czynności bankowej przeciwko bankowi można wytoczyć przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania albo siedziby powoda.
