Spory dotyczące robót budowlanych często wiążą się z różnorodnymi roszczeniami wynikającymi z nienależytego wykonania zobowiązań umownych lub ich niewykonania. Do najczęściej spotykanych roszczeń należą żądania zapłaty wynagrodzenia, odsetek za opóźnienia, kar umownych oraz odszkodowań.
Podstawowym roszczeniem wykonawców i podwykonawców jest zapłata wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane, co wynika z art. 647 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 647¹ k.c., podwykonawca może dochodzić zapłaty zarówno od inwestora, jak i generalnego wykonawcy, co w praktyce prowadzi do sporów dotyczących regresu między tymi podmiotami. Ponadto wymagalność roszczenia może być uzależniona od spełnienia dodatkowych wymogów, takich jak przedstawienie dokumentacji powykonawczej czy faktury VAT. Orzecznictwo potwierdza, że inwestor może uzależnić wymagalność roszczenia od dostarczenia wymaganych dokumentów (wyrok SN, sygn. akt II CSKP 7/21).
Kolejnym istotnym roszczeniem są odsetki za opóźnienie w zapłacie wynagrodzenia, regulowane przez art. 481 k.c. Przepisy przewidują możliwość naliczania odsetek ustawowych lub umownych w przypadku zwłoki dłużnika. W praktyce pojawia się problem kapitalizacji odsetek, ograniczony przez art. 482 k.c., co potwierdziło orzecznictwo Sądu Najwyższego. Ponadto, odsetki przedawniają się wraz z roszczeniem głównym, dlatego należy ich dochodzić w odpowiednim terminie. Sąd Apelacyjny (sygn. akt II CSKP 34/21) wskazał, że odsetki za opóźnienie powinny być naliczane dopiero od momentu, gdy dłużnik uzyska pełną wiedzę o wysokości należności.
W praktyce często dochodzi również do sporów o kary umowne, które są regulowane przez art. 483 k.c. Mogą być one zastrzeżone na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego, np. opóźnienia w realizacji robót. Aby skutecznie dochodzić kary, jej zapisy muszą być precyzyjne i określać zdarzenia powodujące jej naliczenie oraz wysokość. Sąd Najwyższy uznał za nieważne klauzule przewidujące kary nieproporcjonalne do wartości poszczególnych etapów prac budowlanych (sygn. akt III CZP 26/21). Kontrowersje budzi także możliwość dochodzenia kar po odstąpieniu od umowy.
Odszkodowanie na zasadach ogólnych wynika z art. 471 k.c., który nakłada na dłużnika obowiązek naprawienia szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. W celu skutecznego dochodzenia odszkodowania konieczne jest wykazanie związku przyczynowego między działaniem wykonawcy a powstałą szkodą. Odszkodowanie może obejmować zarówno stratę rzeczywistą (damnum emergens), jak i utracone korzyści (lucrum cessans). Wyrok Sądu Apelacyjnego (sygn. akt VI C 952/21) podkreśla konieczność uwzględnienia aktualnych cen przy wyliczaniu wysokości odszkodowania oraz zasądzenie odsetek za opóźnienie dopiero po ustaleniu pełnej wartości szkody.
Podsumowując, roszczenia w sporach dotyczących robót budowlanych obejmują kwestie finansowe (wynagrodzenie, odsetki), sankcje za naruszenie umowy (kary umowne) oraz rekompensatę za szkody (odszkodowania). Skuteczne dochodzenie tych roszczeń wymaga precyzyjnych zapisów umownych, właściwego udokumentowania szkód i należności oraz analizy obowiązujących przepisów i orzecznictwa sądowego. W przypadku sporu warto skorzystać z pomocy prawnika specjalizującego się w prawie budowlanym.
MASZ PYTANIA LUB WĄTPLIWOŚCI? ZADZWOŃ LUB ZOSTAW SWÓJ NUMER!
+48 696 097 787
Oferujemy możliwość konsultacji on-line oraz porad prawnych przez internet, dostosowując się do Państwa potrzeb i preferencji.
Skontaktuj się z nami, aby wspólnie dobrać odpowiedni termin porady on-line, dostosowany do Państwa wymagań i wygody.
